Opgroeien met een manisch depressieve moeder.

We zijn hier momenteel in huis druk dingen aan het opruimen en dingen aan het weggooien. Dingen die al tijden in dozen zitten en die we niet meer gebruiken gaan weg, dingen die we vergeten waren maar toch waardevol voor ons zijn bergen we weer  goed op. Zo kwam het ook dat ik op mijn oude fotoboeken stuitte en het niet kon laten om een kijkje te nemen. Ik zie een meisje met grote blauwe ogen, donkerblond haar en een lach op haar gezicht. Ik zit op schoot bij mijn  moeder en naast mij zit mijn broertje bij mij vader op schoot. Het perfecte gezinnetje, een zoon, een dochter en twee mensen die ontzettend veel van elkaar hielden. Hoe kon het dan dat een paar jaar later alles zo ontzettend anders was?

Opgroeien met een manisch depressieve moeder.

Dat meisje op de foto ben ik. Als je mij vraagt hoe mijn jeugd is geweest, dan zal ik waarschijnlijk antwoorden met: ‘Goed, gezellig en liefdevol.’ Om eerlijk te zijn is daar geen woord van gelogen, want de (weliswaar korte)  periode dat ik écht kind was, heb ik ook zo ervaren. Wanneer die ommezwaai precies kwam weet ik niet meer precies. Ik weet nog dat mijn moeder ineens vreemde dingen begon te doen, zoals obsessief dingen in huis veranderen, de hele tuin omploegen en dat ze soms ineens verschrikkelijk boos kon worden. Ik weet nog dat mijn moeder vertelde dat mijn vader tijdelijk ergens anders ging wonen en dat ze ons snachts uit bed haalde om naar hem toe te gaan. Terwijl wij half sliepen in de auto, stond ze voor het huis waar mijn vader tijdelijk woonde te schreeuwen, terwijl we de volgende dag weer naar school moesten.

We mochten haar niet meer zien.

Ik weet nog dat we drie keer per dag naar de Mac Donalds gingen en chips kregen als ontbijt. Toen vond ik dat leuk en vertelde ik er vol trots over op school. Nu, jaren later zie ik pas in hoe erg het eigenlijk was. Ik had eigenlijk niet door dat mijn moeder echt heel erg ziek was en vond het maar raar dat ze ineens niet meer bij ons woonde en naar een ‘hotel’ moest en we haar niet mochten zien. Ik weet nog dat we haar eindelijk weer mochten zien en dat ik het vreselijk vond dat ze niet met ons mee naar huis mocht.

Mijn moeder was manisch depressief. Een verschrikkelijke ziekte die eigenlijk alleen maar slachtoffers maakt. De persoon zelf lijdt onder deze ziekte, maar haar directe omgeving ook. Ik zag mijn moeder veranderen van een liefdevolle vrouw die altijd lachte, naar een vrouw die niets meer wilde en vaak lusteloos en dronken op de bank lag. Langzaam maar zeker raakte ik haar kwijt, al zou het nog jaren duren voordat ik haar écht kwijt was.

‘Wat heb jij een leuke moeder!’ Zeiden ze.

Haar ziekte kende goede dagen en slechte weken. In haar goede dagen was ze vrolijk en kon ze de hele wereld aan en op haar slechte dagen stonden haar ogen verdrietig en zag je dat ze geen levenslust meer had. We hadden steeds vaker ruzie en steeds vaker vluchtte ik van huis, om maar weg te zijn van alle ellende daar. Voor mijn vrienden die bij ons thuis kwamen, waren we een ster in mooi weer spelen. Bij ons thuis kon alles en mocht alles. Was er drank? Dan dronk mijn moeder mee, was er wiet? Dan blowde ze gewoon mee. Iedereen gaf me complimentjes en vond dat ik zo’n gave moeder had, maar ik wilde niets liever dan dat ik gewoon een normale moeder zou hebben. Ik hoefde geen vriendin erbij, want die had ik al genoeg, ik wilde gewoon mijn moeder terug.

Het begin van het einde.

Langzaam maar zeker werd het steeds erger. De depressieve periodes duurden langer en langer en het leek er niet op dat ze er zelf nog uit kon komen. Het grote dieptepunt was vlak na mijn 15e verjaardag. Ze lag al de hele dag op bed en toen ik haar ineens beneden zag komen terwijl het bloed uit haar polsen op de grond drupte, was ik bang dat ik haar kwijt zou raken. Ik weet niet hoe ik het gedaan heb, maar ik belde het alarmnummer en ging met haar naar het ziekenhuis. Terwijl ze haar weer oplapten belde ik mijn familie. 15 jaar was ik en ik belde mijn familie met de boodschap dat mijn moeder zelfmoord had willen plegen, alsof het de normaalste zaak van de wereld was.

Opnieuw werd ze opgenomen en vele jaren van opnames, nieuwe pogingen en nachtelijke telefoontjes volgden. Ik ging uit huis, mijn broertje ging bij mijn vader wonen en ze bleef alleen achter. Hoe vaak ik snachts wel niet naar haar toe ben gefietst na een telefoontje dat ze het niet meer aankon. Hoe vaak ik me over mijn eigen gevoelens heen zette omdat ik haar zo graag wilde redden. Op een gegeven moment kon ik niet meer, ik was net moeder geworden van Maxim en ik kon haar ellende er niet meer bij hebben. Ik weet nog het moment dat ik haar vertelde dat het genoeg was. Dat ik nu zelf moeder was en een kind had om aan te denken. Ik kon er niet voor haar zijn  en tegelijkertijd een goede moeder voor mijn zoon zijn. Ik moest een keuze maken en koos voor mijn kind.

26 april 2011. In de ochtend krijg ik een smsje:

‘Het spijt me heel erg Tammie, Ashja is weggelopen, misschien is het maar beter zo.’

Ik rolde met mijn ogen en legde mijn telefoon weg. Ashja was haar hondje en die liep wel vaker weg, ik dacht dat ze dit gebruikte om weer toenadering te zoeken en ik negeerde haar. De hele dag bleef het knagen en ik heb wel 100x met mijn telefoon in mijn handen gestaan om te reageren, maar ik deed het niet.

Rond half 7 zijn we net klaar met eten, ik ruim de borden op als mijn schoonvader naar Richard belt. Hij had een telefoontje van de spoorpolitie gehad.. Mijn moeder was er niet meer. Ik stortte in en kon alleen maar ‘Nee’ roepen. Hoewel we dit moment aan hadden zien komen, was het verschrikkelijk om te horen dat het ook echt gelukt was en zeker op die manier. Jaren heb ik nachtmerries gehad waarin ze zei dat het mijn schuld was, dat ze wanneer ik had gereageerd nog gewoon had geleefd. Onzin natuurlijk, ze had dan waarschijnlijk een ander moment gezocht.

Hoe ik haar wil herdenken.

Ik was boos op haar, boos omdat ze zonder afscheid te nemen weg was gegaan, boos om de manier waarop. Boos omdat ze een kleinzoon had die ze nooit zou leren kennen en boos dat ze mij achterliet terwijl ik haar nodig had. Maar inmiddels ben ik niet meer boos op haar, ik ben boos op die vreselijke ziekte, die ziekte die mijn moeder van me afpakte. Die van een altijd vrolijke en liefdevolle vrouw, iemand maakte voor wie de wereld inktzwart was. Ik neem haar niks kwalijk, ik ben trots op haar omdat ze zo ontzettend hard gevochten heeft. Ze heeft zo vaak tegen die klote ziekte opgebokst en gaf bijna nooit op. Maar het bleek een strijd die ze niet kon winnen en daarvoor valt haar niets te verwijten.

Ik mis haar. Niet dagelijks, maar wel bij de kleine dingen. Ik miste haar toen ik weer zwanger werd, ik miste haar toen ik beviel. Ik miste haar toen mijn kinderen hun eerste stapjes deden en ik miste haar bij elke mijlpaal die ik meemaakte. 

Waarom ik nog over haar schrijf? Omdat ik haar niet wil vergeten. Ik ben vergeten hoe haar lach was en hoe haar stem klonk, maar ik hou me vast aan al mijn herinneringen met haar. Omdat ik haar nooit wil vergeten.